Muriel

Muriel ou le temps d’un retour: fantastische tijd-montage (Alain Resnais, 1963)

2015-26. Helène (Delphine Seyrig) woont in Boulogne met Bernard (Jean-Baptiste Thiérrée), de zoon van haar overleden echtgenoot, in een appartement dat ook dienst doet als haar winkel in antieke meubels. Bernard is net teruggekeerd als soldaat uit de oorlog met Algerije. De film begint dat Helène Alphonse (Jean-Pierre Kérien), ophaalt van het station, haar grote liefde die ze in de oorlog uit het oog is verloren, en met wie ze al die tijd geen contact heeft gehad. Alphonse heeft zijn nicht Françoise (Nita Klein) meegenomen. Samen blijven ze bij Helène logeren.

Dat is de meest uitgeklede versie van het verhaal. Alle personages gaan moeizaam met elkaar om, terwijl er toch veel genegenheid voor elkaar is. Elk gesprek verloopt vriendelijk, maar zodra het iets te persoonlijk wordt gaat men iets pakken, iets regelen of loopt weg, naar een of andere vage afspraak. Iedereen is voortdurend onderweg. En de film zit zelf ook bepaald niet stil, de montage is een van de meest eigenzinnige en dwingende in de filmgeschiedenis, zelfs Godard meegerekend. Shots worden herhaald, er zijn montagesequenties met alleen close-ups van objecten, net wanneer je benieuwd bent naar de personages. Dan weer zijn er lange scènes dat de personages zich zitten te vervelen, en even later is een montagesequentie waarin in enkele vage shots cruciale gebeurtenissen plaats vinden.

Hoe heeft het verleden de personages gemaakt tot wie ze (niet kunnen) zijn?

Er gebeurt veel, er komen ook steeds meer personages bij, en iedereen weet weer een geheim van een ander. Het is duidelijk dat de personages niet zijn zoals ze zich voordoen, en dat ze allemaal in stilte lijden, maar toch gewoon doorgaan. Alle personages zijn ‘teruggekomen’ (vandaar de titel) en dragen het verleden op de een of andere manier bij zich. Dat het verleden, en het verstrijken van de tijd, de personages maakt tot wie ze zijn is duidelijk, maar onduidelijk blijft hoe dat precies zit.

De film geeft veel informatie, door erg selectief bepaalde gesprekken te registreren, door accenten te leggen op bepaalde gebeurtenissen door de muziek, door veel weg te laten, door bepaalde thema’s in talloze scènes, met verschillende personages, te laten terugkeren. Zo zijn er eindeloos veel etalages met spullen, zijn er erg veel referenties naar het registreren van de tijd (klokken, camera’s, bandrecorder, brieven, treinen, de zee), zijn er veel associaties met eten en restaurants, en is er, natuurlijk in het Frankrijk van die dagen, veel protest voor een betere toekomst.

De Muriel uit de titel blijft de hele film afwezig, maar vreemd genoeg is zij degene die we het beste leren kennen.

Sommige films zijn en blijven mysterieus omdat ze te weinig informatie geven. Muriel ou le temps d’un retour is vooral mysterieus doordat het zoveel informatie biedt. Heerlijk om dat als toeschouwer te mogen bewonderen en uitpluizen, ook lang na afloop nog.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


%d bloggers like this: