double vie

La double Vie de Véronique: alledag als iets magisch (Krzysztof Kieslowski, 1991)

2017-33. De jonge Weronika (Irène Jacob) is verliefd, logeert een week bij haar tante in Krakau, en krijgt een kans om op te treden als zangeres bij de opvoering van een prachtig stuk van de fictieve VandenBudenmayer (feitelijk Zbigniew Preisner, de componist). Dan ziet ze in een bus haar dubbelganger Véronique, terwijl die op dat moment, zonder haar te herkennen, een foto van haar maakt. In het tweede deel van de film volgen we Véronique, die het gevoel heeft dat ze op twee plekken tegelijk bestaat. Ook raakt ze verliefd op een man die haar cryptische boodschappen stuurt.

De film is vooral een karakterstudie van de twee Veronica’s, die tamelijk dicht op de huid zit, en bijna van een vrouwelijke regisseur had kunnen zijn. De vrijmoedigheid waarmee het personage benaderd wordt is krachtig en moedig, en zou tegenwoordig onmogelijk zijn. Je zou denken dat film in de loop der jaren alleen maar beter wordt, vernieuwender en openhartiger, maar films als La double Vie de Véronique bewijzen het tegendeel. Tegenwoordig is alles veel behoudender en preutser en vlakker.

Waarnemen

De film gaat over waarnemen. Voortdurend kijken de personages om zich heen, proberen nieuwe perspectieven uit, bijvoorbeeld door via spiegels te kijken  of door matglas. Ze zien hoe het kijken de blik op de wereld kan veranderen, en proberen daarmee te doorzien wat die werkelijkheid betekent, of kan betekenen. Maar het blijven fragmenten, interessante fragmenten, die moeilijk tot een totaal te construeren zijn. Met dezelfde – schijnbare – onbeholpenheid presenteert de film deze fragmenten, zonder conclusies te trekken, zonder naar een betekenis toe te werken. Het zijn gewone alledaagse gebeurtenissen. Maar ze zijn zo prachtig in beeld gebracht, dat het lijkt alsof het belangrijk is. En wanneer sommige momenten op elkaar lijken, of een verband vertonen, moet het bijna wel iets betekenen. Zo begint de toeschouwer, met de personages, meerdere betekenissen toe te kennen. De etherische muziek van Preisner helpt mee overal een zwaardere lading aan te geven. Tegen het eind van de film kan het bijna niet anders of alles en iedereen is op een metafysische manier met elkaar verbonden. En tegelijkertijd is de film zo alledaags als maar mogelijk is.

Het terugkijken van deze film geeft nog een inzicht: de razend originele Le fabuleux destin d’Amélie Poulain blijkt bij nader inzien minder origineel. Amélies zoektocht door Parijs naar een onbekende op wie ze verliefd is/wordt, lijkt heel erg op die van Véronique. Maar ja, op welke filmmaker heeft Kieslowski geen invloed gehad?

2 Comments Posted

  1. Zitten mannelijke regisseurs hun personages minder op de huid? Zijn er films die beter zouden zijn geweest als de personages dichter op de huid waren gezeten? Zomaar wat vragen na het lezen van je recensie. Ik wil die film ook weer eens zien.

    • Ik ben het met je eens dat het in principe niet zou moeten uitmaken of een er een mannelijke of vrouwelijke regisseur aan het werk is. Maar vrouwelijke regisseurs (er zijn er veel te weinig) brengen altijd de vrouwelijke personages intenser, dichter op de huid in beeld (een heel goede beschrijving heb ik er nog niet van). Het viel me op dat Kieslowski in deze film bewijst dat vrouwelijke regisseurs niet het alleenrecht hebben op het verbeelden van vrouwen op die manier.
      Of andere films beter zouden zijn als de personages dichter op de huid waren gezeten? Ongetwijfeld! Voor mij is de essentie van film dat we daarmee personages leren kennen, dus hoe beter dat lukt (maar dan wel via filmische middelen, niet per se omdat het een interessant personage is) hoe beter de film.

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*


%d bloggers like this: